Silesia Jungle: Westerplatte południa

Pocztówka

W tym poście przedstawiamy wam zaplecze militarne Węgierskiej Górki. Można będzie zobaczyć fotografie z dwóch innych lat i pór roku (lato 2011, zima 2015). Podczas drugich odwiedzin zauważyliśmy, że wiele się zmieniło. Czy na plus? Oceńcie sami :)

1. Wstęp

Węgierska Górka była ważnym punktem oporu w 1939. Można tutaj zobaczyć polskie fortyfikacje z tego okresu. Planowano budowę 16 schronów bojowych, mających zamykać dolinę, ale zdołano wybudować tylko 5 z nich. Były to ciężkie schronu żelbetowe, uzbrojone w Ckm. Jeden z schronów był schronem artyleryjskim dla dwóch armat kalibru 75 mm. Wszystkie schrony miały być wyposażone w kopuły pancerne do prowadzenia ognia karabinowego i obserwacji, ale do wybuchu wojny nie zdążono ich zabudować. Fortyfikacje zostały zdobyte 3 września po ciężkich walkach.

Mapka orientacyjna

2. Waligóra

Duży jednokondygnacyjny tradytor artyleryjski o odporności C, służący do ostrzeliwania podejść pod punkt oporu. Załogę schronu stanowił 1 oficer, 3 podoficerów i 17 szeregowych.

W czasie okupacji, jak i po wojnie schron nie był wykorzystywany. W latach 60. służył wojsku polskiemu w czasie dorocznych manewrów jako punkt dowodzenia. Istnieje projekt stworzenia w nim drugiej części muzeum poświęconemu bitwie.

ZAŁOGA:
-dowódca tradytora: por. Leopold Galocz,
-zastępca dowódcy tradytora: plut. Paweł Tatur,
-nazwisk pozostałych członków załogi schronu nie ustalono.
UZBROJENIE:
-2 x armaty polowe 75mm/76,2mm,
-kopuła pancerna: nie zamontowano,
-1 ckm wz.30,
-1 rkm wz.28,
-3 x wyrzutnie rakiet oświetlających,
-2 x stanowiska do łączności optycznej.

Schemat schronu

Schron w trakcie prac remontowych

Dołożona kopuła strzelecka

Wejście do schronu

Archiwalna fotografia

3. Włóczęga

   Jednokondygnacyjny schron bojowy "Włóczęga" dla armaty ppanc. i broni maszynowej o odporności D. Wybudowany na wschodnich zboczach góry Glinne, około 100 metrów na południe od "Waligóry". Przed wybuchem wojny systemem okopów został połączony z tradytorem.
   Wnętrze schronu składało się z z dwóch izb bojowych (armaty ppanc. i ckm), szybu kopuły pancernej, wewnętrznej śluzy powietrznej łączącej część bojową z częścią socjalną, izby dowódcy, dwóch izb załogi, ubikacji, śluzy i załamanego przedsionka wejściowego. Część techniczna schronu składała się pomieszczenia akumulatorni z wyjściem awaryjnym, izby filtra przeciw kurzowego i maszynowni. Załogę schronu stanowił 1 oficer, 3 podoficerów i 13szeregowych.
   W czasie walk obiekt został lekko uszkodzony, został zniszczony w czasie kręcenia przez Niemców filmu propagandowego, kiedy to ściana ze strzelnicami została silnie ostrzelana. Po zrealizowaniu zdjęć, zdemontowano całe uzbrojenie i wyposażenie schronu. W latach 50. obiekt został scedowany obecnemu właścicielowi jako rekompensata i pod koniec lat 70. wybudowano na nim dom.

ZAŁOGA:

-dowódca: ppor. Marian Małkowski,
-zastępca dowódcy: kpr. Franciszek Tomaszek,
-kpr. Bolesław Wiśniewski, kpr. Jan Siwy, st. strz. Jan Sprycha, strz. Kliszcz Wacław, strz. Bolesław-Zieliński, strz. Antoni Michalski, strz. Jan Tlałka, strz. Jan Ścirka,
-strz. Alojzy Nosalik, strz. Jan Włodarczyk, strz. Edmund Staruch (żołnierz KOP, zabójca kpr. B. Wiśniewskiego); nazwisk pozostałych 4 strzelców nie ustalono.

UZBROJENIE:

-1 działko przeciwpancerne 37mm, Bofors wz.38,
-kopuła pancerna: nie zamontowano,
-2 x ckm wz.30,
-1 rkm wz.28,
-reflektor: nie zamontowano,
-2 x wyrzutnie rakiet oświetlających,
-1 zrzutnia granatów,
-2 x stanowiska do łączności optycznej.

Schemat schronu

Dom na schronie

Schron jako fundament domu

Archiwalna fotografia

4. Wędrowiec

Ciężki schron piechoty, pełniący funkcje schronu dowodzenia oraz schronienia dla drużyny piechoty. Ostróg ten został wybudowany w dolinie rzeki Żabnica nad jedną z dwóch jej odnóg. Teren wokół był zupełnie płaski więc jedyną przeszkodę mogła stanowić rzeczka lub wybudowane przeszkody. Od strony przedpola schron został osłonięty płaszczem ziemnym i miał być broniony z (nie zamontowana) kopuły pancernej ckm. Załogę schronu stanowił 1 oficer, 3 podoficerów i 15 szeregowych.
Schron bojowy "Wędrowiec" to obiekt jednokondygnacyjny dla armaty ppanc. i broni maszynowej o odporności D. Wnętrze schronu składało się z trzech izb bojowych (armaty ppanc. i 2 ckm), szybu kopuły pancernej, korytarza pełniącego zadanie wewnętrznej śluzy powietrznej łączącej część bojową z częścią socjalną, izby dowódcy, izby załogi i toalety. Część techniczna schronu składała się z pomieszczenia akumulatorni z wyjściem awaryjnym, izby filtra przeciw kurzowego i maszynowni.

ZAŁOGA:

-dowódca: kpt. Tadeusz Semik,
-zastępca dowódcy: sierż. Stanisław Raczyński,
-plut. Józef Żurek, kpr. Remigiusz Kamiński, kpr. Stanisław Kaługa, st. strz. Jan Jurasz, st. strz. Aleksander Podkorski (później Volksdeutscher), strz. Jan Flis, strz. Jan Kupla, strz. Stefan Kozak, strz. Władysław Kaproń, strz. Jozef Piątek, strz. Stanisław Powęska, strz. Józef Kasperek, strz. Kazimierz Kosturba, strz. Leon Czech, strz. Jan Król, strz. Stanisław Kowal, strz. Jan Sobielec.

UZBROJENIE:
-1 działko przeciwpancerne 37mm, Bofors wz.38,
-kopuła pancerna: nie zamontowano,
-3 x ckm wz.30,
-1 rkm wz.28,
-2 reflektory: nie zamontowano,
-2 x wyrzutnie rakiet oświetlających,
-1 zrzutnia granatów,
-1 stanowisko do łączności optycznej.

Schemat schronu

Dobudowana kopuła (podczas remontu schronu)

Tablica pamiątkowa

Kopuła strzelecka

Działo Boforsa 40 mm

Stanowisko Ckm

Stanowisko działka 37 mm

Ckm i wejście na kopułę

Różne pociski

Wyrzutnia granatów

Maski gazowe

Archiwalna fotografia

5. Wąwóz

   Ostróg forteczny został wybudowany na wzniesieniu górującym nad drogą Węgierska Górka–Żabnica. Jego działo 37 mm i jeden ckm były skierowane na "Wędrowca" a pozostałe dwa ckm-y na wieś Żabnica. Przed rozpoczęciem zmagań obsadził go 151 batalion forteczny. Załogę schronu stanowił 1 oficer, 4 podoficerów i 13 szeregowych.
   Schron bojowy "Wąwóz" to obiekt jednokondygnacyjny dla armaty ppanc. i broni maszynowej o odporności D. Wnętrze schronu składało się z czterech izb bojowych (armaty ppanc. i 3 ckm), szybu kopuły pancernej oddzielonego od pomieszczenia bojowego ckm wewnętrzna śluzą, korytarza, izby dowódcy, izby załogi, izby łączności i toalety. Część techniczna schronu składała się z pomieszczenia akumulatorni z wyjściem awaryjnym, izby filtra przeciw kurzowego i maszynowni.
   W czasie okupacji zdemontowano całe wyposażenie, drzwi pancerne i gazoszczelne. Po wojnie obiekt prowizorycznie wyremontowano, zabezpieczono wejście i otwory strzelnic, służył jako magazyn materiałów wybuchowych dla pobliskiego kamieniołomu. Obecnie "Wąwóz" jest nie użytkowany i ulega ciągłemu procesowi niszczenia, jest zagruzowany i zaśmiecony.
   Pod koniec 1939 saperzy niemieccy wykorzystali schron do zdetonowania min i amunicji pozostałych po walkach. Wybuch silnie uszkodził zachodnią część schronu niszcząc izby bojowe armaty ppanc. 37 mm i ckm.

ZAŁOGA:

-dowódca schronu: ppor. rez. Czesław Chludziński,
-zastępca dowódcy: sierżant nieznany,
-plut. Władysław Sierakowski, plut. Józef Sprycha, kpr. Izydor Midor, st. strz. Bronisław Fijak, strz. Józef Kaczmarek, st. strz. Józef Polak, st. strz. Leon Wąsik, strz. Franciszek Bednarz,
-nazwisk jednego podoficera i 7 strzelców nie udało się ustalić.
UZBROJENIE:
-1 działko przeciwpancerne 37 mm, Bofors wz. 38,
-kopuła pancerna: nie zamontowano,
-4 x ckm wz.30,
-1 rkm wz.28,
-reflektor: nie zamontowano,
-3 x wyrzutnie rakiet oświetlających,
-1 zrzutnia granatów,
-2 x stanowiska do łączności optycznej.

Schemat schronu

Archiwalna fotografia

6. Wyrwidąb

Jednokondygnacyjny schron bojowy "Wyrwidąb" dla broni maszynowej o odporności C. Uzbrojenie schronu miały stanowić 3 ckm i rkm. Do prowadzenia ognia czołowego przeznaczony był ckm w kopule pancernej (kopuły nie zamontowano). Do oświetlania pól ostrzału służyły dwa reflektory (nie zamontowane) i wyrzutnie ładunków oświetlających. Kontakt z innymi schronami zapewniało stanowisko do łączności optycznej. Wnętrze schronu składało się z dwóch izb bojowych (2 ckm), szybu kopuły pancernej, izby dowódcy, izby załogi, śluzy gazoszczelnej przy drzwiach wejściowych, niewielkiego korytarza i toalety. Część techniczna schronu składała się z pomieszczenia akumulatorni z wyjściem awaryjnym, izby filtra przeciw kurzowego i maszynowni. Załogę schronu stanowił 1 oficer, 13 podoficerów i szeregowych.
Wokół nazwy tego obiektu trwają spory. Według panów Suchanków nosi on nazwę "Wyrwidąb". W wersji Szymona Kucharskiego nie posiadał jej (n/n) a "Wyrwidębem" miał zostać nazwany obiekt budowany w centrum dzisiejszej Węgierskiej Górki nad ujściem rzeki Żabnica do Soły. Schron wybudowano na tym samym wzgórzu co "Wąwóz", kilkadziesiąt metrów od niego w części najwyższej wzgórza. Obiekt do dnia wybuchu wojny nie został ukończony (m. in. beton 1 września był jeszcze mokry oraz nie zdjęto wszystkich szalunków), tak jak i w innych ostrogach nie zamontowano kopuły pancernej ckm oraz nie posiadał uzbrojenia - podczas walk obronnych mógł służyć jedynie jako schron bierny.
Wojnę przetrwał w idealnym stanie. Po wojnie (1968), Wojsko Polskie testowało na nim materiały wybuchowe, więc jest najbardziej zniszczonym schronem.

UZBROJENIE:
-kopuła pancerna: nie zamontowano,
-2 x wyrzutnie rakiet oświetlających,
-2 x zrzutnia granatów,
-2 x stanowisko do łączności optycznej.