Silesia Jungle: Spacerkiem z przewodnikiem

INDUSTRIADA 2014

Panorama przemysłowa - Koksownia "Walenty", kopalnia "Wawel" i elektrownia "Mikołaj"

Na powyższej fotografii widać wielki kompleks przemysłowy, który obejmował kopalnię "Wawel", koksownię "Walenty" i elektrownię "Mikołaj". Zakłady te do lat dziewięćdziesiątych XX wieku dniem i nocą tętniły życiem. Mijają lata, a epoka przemysłu ciężkiego kończy się. W obecnej chwili nie wiele pozostało z wyżej wymienionych obiektów przemysłowych. Jedynie elektrownia "Mikołaj" nadal pracuje.

Elektrownia "Mikołaj" - Stara fotografia

   Elektrownię "Mikołaj" zaczęto budować w 1913 roku. Po jej uruchomieniu w roku 1917 należała do koncernu hrabiego Ballestrema i wchodziła w skład kopalni "Wolfgang" ("Walenty-wawel").
   W pierwszym okresie elektrownia zaopatrywała w energię elektryczną wszystkie kopalnie należące do hrabiego Ballestrema, koksownię "Walenty" i inne mniejsze zakłady przemysłowe. Oprócz tego dostarczała energię elektryczną gminie Ruda.
   Elektrownia była kilkakrotnie modernizowana, aż wreszcie przekształconą ją w elektrociepłownię, obsługującą zakłady przemysłowe i osiedla mieszkaniowe.

Plan sytuacyjny - Koksownia "Walenty", kopalnia "Wawel", elektrownia "Mikołaj"

Kopalnię Węgla Kamiennego "Walenty-Wawel" w Rudzie Śląskiej zakończyła pracę w latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Od tego czasu większość jej budynków została rozebrana lub popadła w ruinę. obiektem, który zachował się w dobrym stanie i przypomina o dwustupięćdziesięcioletnich tradycjach węgla kamiennego w Rudzie Śląskiej, jest szyb "Mikołaj".

Szyb "Mikołaj"

Szyb ten znajduje się w południowej części najstarszej dzielnicy Rudy Śląskiej o nazwie Ruda. Szyb "Mikołaj" uruchomiono w 1912 roku. Na początku sięgał do 445 metrów w głąb ziemi, później pogłębiono go do 800 metrów. Obok stalowej wieży wyciągowej i budynku nadszybia funkcjonowały: łaźnia, cechownia, sortownia, elektrownia, kotłownia i rozdzielnia. Obecnie możemy zobaczyć wieżę wyciągową z budynkami nadszybia, maszynowni i warsztatów. Po kapitalnym remoncie świetnie prezentuje się maszyna wyciągowa firmy Simens, z kołem zamachowym o średnicy 6 m i wadze 20 ton.

Wieża szybowa

Koło maszyny wyciągowej

Szyb "Mikołaj" był pierwszym w Polsce szybem z elektrycznym napędem wyciągowym. Koło maszyny wyciągowej napędza silnik prądu stałego. Obok koła znajduje się wirnik rezerwowy.

Tachograf i szafa sygnalizacji szybowej

Szybowskaz

Zbliżenie na tablicę szafy sygnalizacji szybowej

Kolejno: dźwignia ciężaru bezpieczeństwa, hamulca manewrowego i drążek prędkości

Czerwona dźwignia odbezpiecza ciężar bezpieczeństwa o masie 605 kg i uruchamia się ruch hamulca manewrowego. Po otwarciu hamulca manewrowego z cylindra wypływa powietrze i szczęki hamulcowe odsuwają się od bieżnika koła maszyny wyciągowej. Następnie za pomocą drążka prędkości można było wprawić w ruch koło. Cały układ hamulcowy był napędzany sprężonym powietrzem.

Silnik prądu zmiennego

Zbliżenie na silnik

Silnik ten jest silnikiem pierścieniowym (6kV). Zastosowano taki wariant aby było obciążenie sieci przy rozruchu. Po zakończonym rozruchu dokonywano zwarcia wirnika aby układ pracował silnikiem krótkozwartym.

Zespół napędowy

Zbliżenie

Zespół napędowy z kołem zamachowym

   Układ napędowy z kołem zamachowym znajdował się w hali turbin w elektrowni, a dopiero w 1931 roku przeniesiono go do hali zespołu napędowego. Koło zamachowe miało 6 m średnicy i ciężar 20 ton. W przypadku dużego obciążenia urządzeń szybowych dochodziło do tego, że obroty zespołu napędowego przysiadały, ale energia kinetyczna zgromadzona w kole zamachowym wyrównywała straty i utrzymywała stałość obrotów układu.
   Koło pracowało na panewkach z białego metalu. Do zrobienia rozruchu potrzebne było bardzo wysokie ciśnienie oleju o parametrach 80 bar, aby unieść koło lekko w górę i doprowadzić olej pod wał, żeby nie doszło do zatarcia. Po rozsprzęgleniu koła od prądnicy, jego bieg jałowy trwał dwie doby.

   Przenosimy się teraz za hali maszyny wyciągowej i zespołu napędowego do samej elektrowni która pracuje do dnia dzisiejszego i zapewnia 50% zapotrzebowania energetycznego w Rudzie Śląskiej.

Taśmociąg doprowadzający węgiel do elektrowni

Elektrowni z kominem

Zbliżenie na zaplecze komina wraz z widocznym elektrofiltrem (czerwony rurociąg)

Wchodzimy teraz do środka hali kotłów węglowych.

Kocioł pyłowy

Kocioł pyłowy jest opalany pyłem węglowym. W okresie letnim jest on nieczynny z powodu mniejszego zapotrzebowania na energię cieplną.

Kocioł rusztowy

Metalowe schody na górę kotła

Widok z przodu kotła

Żeliwny taśmociąg

Żeliwny taśmociąg jest zbudowany z łańcucha nośnego na który umieszczone są tzw. rusztowiny. Do tego celu wykorzystano żeliwo ponieważ w tej temperaturze mało się rozszerza.

Po prawej młynki do mielenia węglą, a po lewej rurociąg do odprowadzania uzyskanego pyłu węglowego

Przenośniki ślimakowe do odprowadzania żużlu

Przenosimy się do hali turbin.
Na początek zobaczyliśmy stary turbozespół, który jest już nieczynny. Składał się on z turbiny przeciwprężnej LANG i generatora GANZ. Parametry tego turbozespołu wynosiły:
-ciśnienie pary na wejściu do turbiny: 3,5-4 MPa
-temperatura pary wejściowej: 435-450 °C
-ciśnienie pary na wyjściu do turbiny: 0,6 MPa
-prędkość obrotowa: 3000 obr/min
-napięcie generatora: 6,3 kV
-nominalna moc elektryczna: 8,4 MW

Generator GANZ

Turbina parowa LANG

Turbina parowa bez obudowy, a w tle generator

Zbliżenie na łopaty turbiny parowej

Następnie mieliśmy okazję zobaczyć nowy turbozespół który pracuje obecnie. W jego skład wchodzi turbina Prvni Brnenska i generator Skoda Plzeń. Ten nowy turbozespół pracuje od 2013 roku. o parametrach:
-ciśnienie pary na wejściu do turbiny: 3,5-4 MPa
-temperatura pary wejściowej: 430-435 °C
-ciśnienie pary na wyjściu do turbiny: 0,25-0,6 MPa
-prędkość obrotowa: 3000 obr/min
-napięcie generatora: 6,3 kV
-nominalna moc elektryczna: 6 MW